Tsunami/Tosunami

[Cengiz Akgun]

Ulan dilinizi esek arisi isirsin. Hicbiriniz de mi yabanci basini izlemiyorsunuz. CNN'den filan dinleyin.

Ben cocukken bunun dogru okunusu ogretilmisti. Taa elli yil once. Japonca Dev Dalga anlamina gelen olayin adi Sunami'dir. Yazilisi Tsunami olabilir. Coca Cola yazar Koka Kola okursun. Hotel yazar Otel okursun. Ulan TRT'sinden NTV'sine kadar ayilar (erkegi ve disisi ile) bunu Tsunami okuyor sacimi basimdan cekiyorlar. Madem oyle Tosunami deyin bre esekler.

Bugun Julide Gulizar adli eski TRT'nin bir cinari daha devrilmis. Bunlar iste bu isin ustasiydilar. Bu hanimefendinden baska genc yasta olen Zafer Cilasun'u hatirlarim. (Bu ikisinin evli oldugunu biliyordum ama belki yanilyorum diye soylemedim). Ben Turkiyede iken kaybettikti. Bugun cirkin diye ekrana cikarmazlar boylelerini. Julide hanimda o zamanlar geckindi. TV isi daha yeni idi. Bunlar radyoculuktan gelme idiler. Ama bir haber verirlerdi; tane tane kelimenin ustune basa basa. Hizli ama yanlis soylemeden duru bir Turkce ile. Irak'i Iraak diye okumadan. Katil'i (a uzatilir) katil diye okuyup komik hale dusmeden. Julide hanim 82 yasinda imis. Allah rahmet eylesin. Anisi onunde saygi ile egiliyorum.

[Eren Gumrukcuoglu]

Ulan dilinizi esek arisi isirsin. Hicbiriniz de mi yabanci basini izlemiyorsunuz. CNN'den filan dinleyin.

Ben cocukken bunun dogru okunusu ogretilmisti. Taa elli yil once. Japonca Dev Dalga anlamina gelen olayin adi Sunami'dir. Yazilisi Tsunami olabilir. Coca Cola yazar Koka Kola okursun. Hotel yazar Otel okursun. Ulan TRT'sinden NTV'sine kadar ayilar (erkegi ve disisi ile) bunu Tsunami okuyor sacimi basimdan cekiyorlar. Madem oyle Tosunami deyin bre esekler.

Aslinda Ts sesi aynen yazildigi gibi okunur fakat bizimkiler bunu pek beceremez ve sonunda TISU veya TUSU gibi seyler soylerler. Aynen bizim Lorik CANA 'nin soyadindaki C gibi TS(t-ç-s arası bir ses) sesi ters geliyor bizim dilimize (TSana). Ingiliz ve Amerikali'lar da bu tip kelimeleri genellikle sadece S ile okurlar. Su-nah-mee gibi.

Tsu Japonca liman demek. Nami de dalga demek. Liman dalgası.
Japonca okunusu Tsunami seklindedir tabii, bizim Turk spikerlerin Tusunami veya Tısunami dediği gibi değil. S harfinin wave envelope'unu duşunursek attack kısmının çok sert girip decay'de s nin devam ettiğini duyarız. Mühim olan Tsu-na-mi şeklinde 3 hece olarak soylemek. Bizimkilerin komikleştiği yer bu kelimeyi 4 hece gibi söylüyorlar. Bizim dile biraz ters ve büyük ihtimalle t sesini düşürüp İngilizce'deki gibi söylesek daha kolay olur fakat Türk Dil Kurumu hala Tsunami olarak kabul ediyor. Slav dillerinde çokça olan bir ses (onların C harfine tekabül ediyor)

[Cengiz Akgun]

Dedigim gibi bu sozcuk 50 sene once t dusurulerek dogru bir sekilde Sunami olarak okunurdu. Bu ingilizlece de boyle okunan bir kelime dehil. Japonca asli da boyle okunuyor. Bugun NTV'de Can Dundar'in arkasindan cikan Mircan midir nedir (adi biraz garip) adam tarafindan dogru okundu.

Sunami'nin Turkce karsiligi Duragan Dalga olmali. Hani su suya tas attiginizda cember seklinde acilarak yayilan dalga. Bu tur dalgalar ruzgar etkisi ile denizin ustunde arka arkaya degil depremin ya da yanardagi patlamasindaki vuruntu ile depresen tek basina ilerleyen dalga.