Yilbasi/Noel/Xmas

[Cengiz Akgun]

Kultur gelismemiz guduk kaldigi icin hala Turkiyede Yilbasi ile Noel (Almanlar ve Orta Avrupada, Fransada boyle Noel diye biliniyor) ya da Christmas gunleri dogru durust bilinmez. Ama simdiler Amerikada ne bok yenilirse Turkiyede elit diye bilinen soylu sinifinda gozu olanlar biliyor artik.

Aslinda Yilbasi Gregoryan denilen Bati ve biz de kullanilan takvime gore Aralik 31'de yilin son gunu ve aksami kutlanir. Yalniz Yeni Yil Aksaminin (New Year's Eve yani) Hiristiyan dunyasinda dini bir anlami yoktur. Ama Chrismas veya Noel Aralik 24 aksami kutsal bir gece olarak baslar. Aralik 25. gunu sabahi kutlanir. Bu Isa'nin dogum gunu olarak Hiristiyan aleminde bilinir. Ama hemen hemen butun ciddi tarihcilere gore uydurma bir gundur. Cunku Incilde yazildigi gibi Isa dogdugunda hayvanlarinda dogurduklari (kuzulama filan bu dogus gununde tasvir edilir) bir mevsim ya da aydan bahsedilir. Eger boyle ise tarihciler bu dogumun bahar aylarina tekabul ettigini hakli olarak saptamislar. O zaman neden Aralik 25 derseniz bu Almanyanin oldugu bugunku yerde vaktiyle yasayan ve Pagan olduklari (yani yere, goge, Ay'a Gunes'e, atese tapan) soylenen kabilelerin kis baslamasi dolayisi ile yaptiklari festivale denk dusurulerek uyduruldugu soylerler tarihciler. Avrupada kisa gomulup karlar altinda Xmas kutlarken sicak yerlerde (Kaliforniya ve Florida ile Latin Amerikada) Aralik 25. gunu Noel baba giysisini sorta cevirerek (gugularindan kestahane kebab yapmamak icin) giyen erkekler bahcede coluga cocuga izgara yapiyorlardir.

Bilindigi uzere kucuk cocuklar Noel baba hikayeleri kandirilirlar. Onlara hediyeler verilir. Iyi ve duzgun bir insan olarak buyumeleri icin soz alinir. Hiristiyan yetsikinler de birbirlerine hediye verirler. Dostluk ve kardeslik bayramidir. Darginlar barisir. Yani bayramdir bayram! Cam agaci suslenir. (Malum Kuduste ve Isa'nin yasadigi yerlerde cam agaci nerede gezer. Bu da tarihcileri teyid eder. Almanlarin Kara Ormanlarindaki olaydir cam agaci).

Istanbulda eskiden Hiristiyanlar bol iken bu suslu camlar ve bunlarin dukkanlari isiklandirilirdi. Simdi bu isler dedigim gibi ozentili olan bizim elit kisim (ki bunun icinde kadin saskolazlar cogunluktadir simdilerde musluman mahallesinde salyongoz satma misali) simdi cam agaci filan susuluyorlar. Amerikada tanidigim epey bir Turk aile var. Bunlar da yine karilarinin israri ile cocuklarin boynu bukuk kalmasin diye bu Xmas adetini ustlenmislerdir. Her ne kadar garipsesem de zararsiz gorulebilir. En zaindan bir ozentidir bu is. Ama yilbasinda yapilan eglence ile Xmas'in pek bir alakasi yoktur. Ortodokslar Xmas'i katoliklere giciklik olsun diye Ocak ayinin 6'sinda kutlarlar. Bir de Noel baba oldugu soylenen Saint Nicolas'in Antalya yakininda bir yerde yasamis oldugu soyleniyor. Bizimkiler bunun uzerine sazan gibi atlamislardir. Amac bu isten turizm yapariz diye beklentileri olmasindan kaynaklaniyor ki fena fikir degil elbette. Malum Xmas olayi ekonomik yonden buyuk bir pazar. Hemen hemen senenin en buyuk satislari bu surede yapilir. Gelecek senin ekonomik nabzi bu surede yapilan satislarin hacmi ile olculur.

Bunlari neden mi yaziyorum? Bugun gazetede okudugum guya muftu olan hayvanin yuzunden. Kesan muftusu hayvan "Noel baba duzgun biri olsa idi bacadan degil kapidan gelirdi" demis. Hayatinda neyin ne oldugunu arastirmadigi icin okuz gelmis okuz gidecek obur dunyaya haberi yok hanzonun.

http://www.hurriyet.com.tr/gundem/19550537.asp

[Mehmet Gurdal Cetin]

Abi bir silent night olayi var. Three wiseman olayi var. Dedigin gibi sicakliklarin 30-40 derecelerde gezindigi ortadogudan cikardiklari white christmas olayi var.

Eeee tabi Hz. Isa da cikip " anam beni hasat zamani dogurdu " dememis.

Bunlar kapitalizm yalanlari diyecem ama abiller bu isi kafadan 1900 kusur senedir yapiyorlar.Gelenek yani hos karsilamak saygili olmak lazim.

Hayir o bir sey degil son zamanlarda (yaklasik 20-25 senedir) bizim sosyetenin noel gecesi Beyoglundaki kiliseye gidip mum yakma sohbeti de var.

Gecen bir AVM de hanimla geziyorduk kasada bir cift, yilbasi agaclarinin pahalliligindan yakinip artik agiz tadi ile bir agac bile susleyemediklerinden bahsediyordu.

Bende hanima donup" onumuzdeki sene kurbani kiliseye bagislayalim bizde askim dedim.

o gun bugundur benden bir but Papaz Piyer'e...

[Cengiz Akgun]

...Hayir o bir sey degil son zamanlarda (yaklasik 20-25 senedir) bizim sosyetenin noel gecesi Beyoglundaki kiliseye gidip mum yakma sohbeti de var.
...

Dert cok olunca mum yakmak gerekir elbette . Sosyete klisede yakar (bak nasil bulmuslar mum yakacak yeri, aslinda onlar mum dikecek yeri de biliyorlardir) avam tabakasi ise yatirlara gider orda yakar. "Bir mum yak, iki mum yak, uc mum yak" diye turkusu bile var. Ya ne var iste cam agaci suslemislerse hiristiyan mi oldular sozune karsi cikisim bunun bir ozenti ile yapilmasindan. Hadi buradakiler cogunluga uyalim diyorlar. Cocuk soruyormus bizim niye agacimiz yok diye. isin kolayini gidip bir agac almakta buluyorlar demek. Kalkip yavrum biz muslumaniz deseler Sara ile Aylin ya da Can fena olacaklar. Yahu biz muslumanmisiz yani teroristiz biz diyecekler ve bunalima girecekler. Al basina belayi.

Peki Turkiye de neye uyuyor bu essoglulari agac suslemekle? ustelik sanki agac bolmus gibi. Gerci plastikleri filan var. Analari babalari da mi Yilbasinda agac suslerlermis bu deyyuslarin. Bu carpilma niye? Karagozu Hacivati unut banal seyler diye Noel baba ve agaca ozen. Biraz da kafayi susleseler ya cam agacina varincaya kadar. Mum dedin de aklima geldi.

Alevileri (daha aciklisi Kizilbas derler) horlamak icin mum sondu hikayesi de vardir. Tamamen bu hirbo muftu gibi zamaninda yine din kisvesi adi altinda yapilmis ve arkasi gelmiyen bir asagiliktir. Cocluk cocugun agzina kadar iner bu adilikler. Cirkindir ama bunlar bizim toplumun urunudur. Dinle ianac ile fazla ugrasmamak lazim ama bir turlu olunamiyor bu. Ha bizimkiler boyle Hiristiyan ve Yahudiler ayri mi? Hayir hepsinde de var bu yobazlik. Hindu'sundan bilmemnesine kadar boyle senden olmayani asagilamak isi.

[Nezih Gunal]

Cam agacinin oykusu
Yılbaşı ile Chrismas (Noel)'i aynı şey sananlar için...


NARDUGAN'INIZ KUTLU OLSUN!


YILSONU YAKLAŞIYOR, TEKRAR HATIRLAMAKTA YARAR VAR...

ÇAM SÜSLEME GELENEĞİ

Hıristiyanların İsa'nın doğuşu olarak kutladığı Noel bayramı, çok eski
Türklerin yeniden doğuş bayramıdır.

Türklerin, tek Tanrılı dinlere girmesinden önceki inançlarına göre,
yeryüzünün tam ortasında bir akçam ağacı bulunuyor.

Buna hayat ağacı diyorlar. Bu ağacı, motif olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde görebiliriz.

Türklerde güneş çok önemli. İnançlarına göre gecelerin
kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık'ta gece gündüzle savaşıyor.

Uzun bir savaştan sonra gün geceyi yenerek zafer kazanıyor.

İşte bu güneşin zaferini, yeniden doğuşu, Türkler büyük şenliklerle akçam ağacı altında kutluyorlar.

Güneşin yeniden doğuşu, bir yeni doğum olarak algılanıyor.

Bayramın adı
NARDUGAN

(nar=güneş, tugan, dugan=doğan) Doğan güneş.

Güneşi geri verdi diye Tanrı Ülgen'e dualar ediyorlar.

Duaları Tanrıya gitsin diye ağacın altına hediyeler koyuyorlar, dallarına bantlar bağlayarak o yıl için dilekler diliyorlar Tanrıdan.

Bu bayram için, evler temizleniyor. Güzel giysiler giyiliyor. Ağacın etrafında şarkılar söyleyip oyunlar oynuyorlar.

Yaşlılar, büyük babalar, nineler ziyaret ediliyor, aileler bir araya gelerek birlikte yiyip içiyorlar.

Yedikleri; yaş ve kuru meyveler, özel yemek ve şekerleme. Bayram, aile ve dostlar bir araya gelerek kutlanırsa ömür çoğalır, uğur gelirmiş.

Akçam ağacı yalnız Orta Asya'da yetişiyormuş.
Filistin'de bu ağacı bilmezlermiş, bu yüzden olayın, Türklerden Hıristiyanlara geçtiği ve bunu da Hunların Avrupa'ya gelişlerinden sonra onlardan görerek aldıkları söyleniyor.

İsa'nın doğumu ile hiç ilgisi yok.

"Doğum, güneşin yeniden doğuşu"

Sümerolog
Muazzez İlmiye ÇIĞ

[Cengiz Akgun]

Bu Nardugan isini ilk defa duydum Nazih agabey. Yine bizim herseyi kendimize mal etme isine benzer bir koku var bunda da. Bu eski Turklerin Gunes teorisine M. Kemal'de epey akil yormus ve yordutmus zamaninda. Bugunku solcularin guldugu bir kadin profesor filan da bunun ilmini ortaya koymaya calismis. Kafataslari filan olcmusler yani. Dusunebiliyor musun mavi gozlu sari sacli Makedonyali Mustafa ummetden ulus yaratacagim diye bu islerede kafa yormus ama abesle istigal etmis malasef. Bir de eski Turklerin boyle Meksikadaki Maya ve Inka medeniyeti ya da Misirdaki eski Misirlilar gibi gokyuzunle yildizlarla filan ugrastigini ileri surmek oldukca zor. Adamlar boyle seylere pek fazla kafa asindirmamislar bugunku torunlari gibi. Zaten gocebelikleri de ilkelliklerinin simgesi. Oyle bir mediniyet filan isi ile ugrasmak yerine hayvan pesinde dolanmislar. O yuzden Gunes takvimini iyi bildikleri ve Aralik ayinin 22'sinden filan haberdar oldukari da bana biraz palavra gibi geliyor. Hicbir kanit yok cunku bu taraklarda bezleri olduguna dair.

Malum Turklerde orta Asya'da yasarken Pagandilar. Bu adet nasil olmus ta unutulmus orasini aciklamak zor. Ama Hunlar'in bugunku Macaristan ve Almanya bolgesine geldikleri ortada. Buradan Roma'yi Atilla tehdit edip nerdeyse yikiyordu. Herifin aklini kari kizla celmisler. Acaba bu Batili tarihcilerin paganlar dedikleri bizim Hun'lar olmasin sakin. Ama diyecegim o ki Orta Asya'da Akcam'in isi de bir tuaf. Gerci orda bir de deniz varmis vakti ile. Kesin cografi yanini bilmiyorum elbette cam var mi idi yok mu idi. Bu yaziyi da yazan bir kadin. Malum Sumerleri, Hititleri filan da Turk yapma olayi yasandi bizim ellerde.

Bu vesile ile herkesin yeni yili kutlu olsun.

[Nezih Gunal]

Cengiz,
Ben dinden pek anlamam ama eski Türklerin dininin paganizm değil de tengriism olduğunu biliyorum. Bu dinde tabiatla çok ilgili bir din. Bana bu çamagaci hikayesi doğru gibi geliyor.

[Cengiz Akgun]

Ben de pek anlamam ama paganism genis anlamda cok tanrili din anlaminda kullaniliyor. Maluk eski Yunan ve bunun uzantisi Roma bunun en belirgin ornekleri. Her ne kadar mitolojik olarak bunlar insan kiliginda dusunulup heykelleri yapilip tapinilmissa (jupiter, venus, poseidon gibi) bunlar doga olgularindan esinlenmis. Malum eski Misirda da buna benzer tapinaklar ve putlar varmis. Dedigim gibi bizim atalarimiz olarak saydiklarimiz boyle yerlesik duzende bir uygarlik kuramadiklari icin (aci da olsa bu boyle) boyle tapinakla filan ugrasamayip dogaya tapmislar. Kullandiklari bir takvim bile ortada yok iken bunlarin gunes takvimini iyi bilip gece ginduzun ne zaman esit ne zaman en uzun oldugunu bildiklerine benim pek inanasim gelmiyor. Anadoluda Sumerler ve Hititler ne kadar biliyordu derseniz bir fikrim yok. Eski Misirlarin sundial ile gunesi izledikleri biliniyor. Mezopotamyada belki biliniyordu. Ama bunlarin Turk atasi sayilan yerlesik yasayan Gokturk ve Uygurlarla bir iliskisi yok. Turkler Anadoluya girisi 11. yuzyili buluyor.

Bu yazinin sahibi Sumerelog olunca nem kaptim. Bize Sumer ve Hitit tarihi done done okutuldu. Elbette Anadolu tarihi diye verildi ama bu uygarliklar yok olmuslarda. Ustune birsey koydugumuzu sanmiyorum.

Turklerin astronomi bilgisinin Amerikan yerlilerinden fazla olduguna bu yuzden inanmam guc. Atalarimizin dini anlayisi bu yerlilerle cok uyusur. Samanizm ve medicin man filan gibi. Bunlarin gunes takviminden filan haberi yoktu. Zamani da oyle saate benzer bir aletle iyi olcebildiklerine dair ortada bir kanit yok. O yuzden Aralik ayinin 10 ile 21'ni 22'ye baglayan geceyi ayirt ettiklerini inanmak icin bunu nasil yaptiklarini gosteren bir bulgu olmadikca bana bunlar fantazi geliyor.